Uzay Araştırmaları Konu Anlatımı

7. Sınıf 1. Ünite Uzay Araştırmaları Konu Anlatımı

UZAY ARAŞTIRMALARI

Yeryüzündeki ve uzaydaki araçlar ile uzaydaki gök cisimlerini araştırmalarına uzay araştırmaları denir. Gök cisimlerinin uzaydaki hareket, durum ve özelliklerini inceleyen bilim dalına gök bilimi denir. Bu alanda çalışan kişilere gök bilimci (astronom) adı verilir.

Uzay araştırmaları için yeryüzünde ve uzaydaki araçlar hem insanlık için hem de uzay araştırmaları için kullanılmıştır.

Roketler

• Bir uzay aracını yerçekimi kuvvetini yenerek atmosfer dışına yani uzaya göndermek için kullanılmıştır.
• Uzay roketleri çok fazla yakıt tüketerek uzay araçlarını atmosfer dışına çıkardıktan sonra bir daha kullanılmaz.
• Uzay roketleri havai fişeklerden ilham alınarak tasarlanmış ve kullanılmıştır.

Uzay Mekiği

• Uzaya gönderilen astronotları taşıyan uzay aracına uzay mekiği denir.
• Uzay mekikleri tekrar Dünyaya geldiği için tekrar tekrar kullanılabilir.
• Uzaya gönderilen ilk uzay mekiği Columbia Uzay Mekiği’dir.
• Uzay mekikleri daha büyük ve gelişmiş uçaklara benzemektedir.

Uzay Sondası

• Uzay araştırmalarında kullanılan insansız araştırma araçlarıdır.
• Bir gezegen veya gök cismi hakkında araştırma yapmak için kullanılır.
• Uzay sondaları gerekirse gök cisimleri üzerine inme, yörüngesinde dolanma gibi özellikleri vardır.
• Uzay sondaları uzaktan kumanda ile Dünya üzerinden kontrol edilmektedir.

Yapay Uydu

• Dünya’nın yörüngesinde dönmekte olan iletişim, araştırma, GPS, hava durumu gibi bilgileri alabilmek için yapılmış  araçlardır.
• Dünya etrafında birçok ülkenin birden fazla görevi yerine getirmek için binden fazla uydu vardır.
• Ülkemizin iletişim ve bilgi alma amaçlı uyduları vardır.
• Türkiye’nin uyduları şunlardır;
  • Haberleşme uyduları: Türksat 3A, Türksat 4A, Türksat 4B
  • Gözlem(Keşif) uyduları: Göktürk-1, Göktürk-2, Rasat
• Dünya’nın ilk yapay uydusu Sputnik-1, Rusya tarafından uzaya gönderilmiştir.

Uzay İstasyonu

• Birçok ülkenin katkısı ile geliştirilmiş uzay araçlarıdır.
• Uzay istasyonları astronotların yaşayarak uzay ortamında deney yapabilecekleri devasa yapılardır.
• Uzay araştırmalarının birçoğu bu araçlarda yapılarak uzay teknolojileri daha hızlı gelişmiştir.

UZAY TEKNOLOJİLERİ

Uzaya gitmek adına birçok  araştırma ve geliştirme çalışmaları sonucu uzayda kullanılabilecek birçok araç geliştirilmiştir. Bu teknolojiler daha sonra sadece uzay araştırmaları haricinde insanlık için de kullanılmaya başlanmıştır. Bu teknolojilerden bazıları aşağıdaki gibidir.

1. Yanmaz tava: Uzay araçlarının zarar görmesini engellemek için geliştirilen sağlam yanmaz malzeme daha sonrasında insanların kullanması için yanmaz tava olarak da kullanılmaya başlandı.
2. GPS(Navigasyon) Cihazı: Gözlem uydularının net konum belirlemek amacı ile kullandığı teknoloji günümüzde arabaların adres bulmaları için kullanımına açılmıştır.
3. İtfaiyeci Elbisesi: Uzaya giden astronotların yüksek ısıdan zarar görmelerini engellemek için hazırlanan kıyafetler günümüzde itfaiyeciler tarafından da kullanılmak için de tasarlanmıştır.
4. Dijital ateş ölçer: Uzaydaki gezegen ve yıldızların sıcaklığını ölçmek için kullanılan teknoloji günümüzde ateş ölçer olarak kullanılmaya başlanılmıştır.
5. Toz gıda ve mamalar: Bebeklerin mamaları ya da toz halindeki besinler uzaydaki astronotların beslenmesi için hazırlandıktan sonra insanların kullanımına sunulmuştur.

UZAY KİRLİLİĞİ

• Uzay araştırmaları ve araçları için uzaya birçok roket, uzay sondası gibi uzay araçları görevini yerine getirse bile tekrar Dünyaya dönmemekte ve uzayda işlevsiz ve başıboş şekilde dolanmaktadır.
• Uzaydaki bu işlevi olmayan insan yapımı cisimlere uzay kirliliği adı verilir.
• Uzay kirliliği doğal gök cisimleri tarafından oluşmaz.

TELESKOP

• Dünya’dan binlerce kilometre uzaklıktaki gök cisimleri çok daha net ve büyük şekilde görebilmek için kullanılan araçlardır.
• Evde kullanılabilen teleskoplar olduğu gibi oldukça büyük teleskoplarda vardır.
• Aynalı, mercekli ve radyo teleskobu gibi türleri vardır.
• Uzay araştırmaları için kullanılan büyük çaptaki teleskoplar rasathane adı verilen gözlem evinde bulunmaktadır.
• Rasathaneler en ideal görüntü alınacak mekanlara kurulmaktadır.
• Rasathaneler aşağıdaki yerlere kurularak en ideal görüntüyü elde eder.
  1. Rasathaneler nemin az olduğu yerlere kurulmalıdır. Yani deniz kenarına yakın yerlere rasathane kurulmaz.
  2. Bulutlu gün sayısının fazla olduğu yerlere kurulmalıdır. Yani ekvator bölgesinde hava şartları daha ılıman olduğu için bu yerler idealdir.
  3. Işık kirliliği az olan özellikle büyük yerleşim yerlerine uzak alanlarda kurulmalıdır.
  4. Yüksek tepe ve dağ gibi yerlere kurmak daha net görüntüyü sağlayacaktır.
  5. Sismik hareketin az olduğu yani deprem kuşaklarına uzak yerlere rasathane kullanılmalıdır.
• İlk teleskop, Hollandalı gözlükçü Hans Lippershey (Hans Liperşey) tarafından tesadüfen keşfedilmiştir. Fakat Hans Lippershey gözlem ve araştırma için kullanmamıştır.
• Galileo (Galile) gökyüzünü incelemek adına teleskobu geliştirmiş ve gökyüzünü incelemeye başlamıştır.

7. Sınıf – Uzay Araştırmaları Konu Anlatımı – Doğru Yanlış Soruları