6. Sınıf 3. Ünite 2. Bölüm Sabit Süratli Hareket Konu Anlatımı. Bu dersimizde süratin nelere bağlı olduğunu ve bu etkenlerin aynı ve farklı olma durumlarını fark edeceksiniz.
SÜRAT
- Bir hareketlinin birim zamanda aldığı yola sürat denir.
- Birim zaman kavramı 1 saat, 1 dakika veya 1 saniyedir. Yani biz süratleri karşılaştırırken bu zamanlardan birinin aldığı yolu bulacağız.
- Birim zaman ve alınan yollarda farklı birimler kullanılmasının sebebi alınan yol ve zamana göre değişmektedir. Şehirler arası yol ise saat, şehir içi ise dakika veya saniye zaman birimlerini tercih ederiz.
- Fen bilimlerinde çok fazla matematik problemi olmasa da birimler önemli o sebeple uygun birimleri kullanacağız.
- Aldığımız yol km, geçen zaman saat ise sürat birimi km/sa olacaktır.
- Aldığımız yol m, geçen zaman dakika ise sürat birimi m/dk olacaktır.
- Aldığımız yok m, geçen zaman saniye ise sürat birimi m/sn olacaktır.
SÜRAT HESAPLAMALARI
- Sürat en kısa tanımı ile birim zamanda alınan yoldur.
- Birim zaman hareketlinin süratlerini karşılaştırmak amacı ile aynı zamandaki aldıkları yolları ifadesi için gereklidir.
- Birim zaman 1 saat, 1 dakika ya da 1 saniye olabilir. Yani biz bu zamanlardaki aldıkları yollara bakacağız diyebiliriz.
ÖRNEK: Bir hareketli 600 km yolu 5 saatte alıyor ise bu hareketlinin sürati nedir?
Sürat = Yol/Zaman denkleminden 600/5 = 120 km/sa sürat ile gidiyordur diyebiliriz.
Yorum: Bu hareketli birim zaman yani 1 saatte 120 km yol alıyor demektir.
ÖRNEK: Bir bisikletli 800 m yolu 20 dakikada alıyor ise bu hareketlinin sürati nedir?
Sürat = Yol/Zaman denkleminden 800/20 = 40 m/dk sürat ile gidiyordur diyebiliriz.
Yorum: Bu hareketli birim zaman yani 1 dakikada 40 m yol alıyor demektir.
SÜRAT İLE İLGİLİ GRAFİKLER
- Sürat ile yol-zaman ve sürat-zaman grafiklerinin çizimi ve yorumlamasını yapacağız.
- Daha önceki yıllarda grafikler ile ilgili çalışmalar yapsanızda biz sürat, yol ve zaman olarak yorumlayacağız.
1 – YOL-ZAMAN GRAFİĞİ
- Yol-zaman grafiği bir hareketlinin verilen zamanda aldığı yolu gösterir.
- Yukarıdaki grafikte yatay eksen zamanı, dikey eksen yolu göstermektedir ve birimleri de kilometre ve saattir.
- Bu grafikte 1. saatin sonunda hareketli 80 km, 2. saatin sonunda 160 km, 3. saatin sonunda 240 km ve 4. saatin sonunda 320 km yol alarak hareketini tamamlamıştır.
- Her saat aralığında yani her 1 saatte eşit ve 80 km yol aldığı için süratinde artma ya da azalma olmadığı için sabit süratli hareket yapmıştır diyebiliriz.
2 – SÜRAT-ZAMAN GRAFİĞİ
- Sürat zaman grafiği bir hareketlinin verilen saatlerdeki süratini gösteren grafiktir.
- Yatay eksen zamanı gösterirken dikey eksen sürati ve birimlerini göstermektedir.
- Yol-zaman grafiği kısmındaki grafiğin sürat-zaman grafiğide bu şekilde ve araç her saatte 80 km/sa süratle hareket etmiştir.
- Sürat-zaman grafiği yatay şekilde çizilmiş ise cisim hızlanma ve yavaşlama yapmadığı için sabit süratle heraket ediyor yorumunu yapabiliriz.